Probiotyki to produkty zawierające pojedyncze lub mieszane hodowle żywych drobnoustrojów – bakterii i drożdży. Podane w odpowiedniej ilości mają wywierać korzystny wpływ na zdrowie. Co oznacza właściwie dobrana dawka? Kiedy przyjmować probiotyki i jak je zażywać, aby mieć pewność, że będą działać skutecznie i bezpiecznie? Okazuje się, że mają one istotne znaczenie nie tylko dla zachowania zdrowia przewodu pokarmowego, ale także innych układów organizmu! Przygotowaliśmy krótki poradnik, a w nim najważniejsze informacje dotyczące probiotyków.
Spis treści
Probiotyk to preparat, którego głównymi składnikami są żywe kultury bakterii oraz drożdże. Wiadomo, że wpływają one na utrzymanie zdrowia organizmu, ale nie każdy ma świadomość, jak dokładnie działa probiotyk! Przyczynia się on do zapobiegania namnażania tzw. złych bakterii, a sprzyja rozrostowi populacji pozytywnych. Probiotyki uczestniczą w zachowaniu prawidłowej perystaltyki jelit, dzięki czemu mogą zapobiegać zaparciom. Mają znaczenie dla uszczelnienia bariery jelitowej Biorą udział także w syntezie witamin z grupy B i witaminy K oraz biorą udział w trawieniu niektórych pokarmów. W literaturze znajdujemy potwierdzenie, że probiotyki wspomagają prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, poprzez przywrócenie równowagi systemu immunologicznego. Niektóre probiotyki wytwarzają neuroprzekaźniki (GABA, serotoninę), a wiadomo, że ich niedobór może prowadzić do rozwoju depresji, czy zaburzeń rozwoju mózgu. Mikroflora jelitowa wpływa także na zahamowanie namnażania niektórych drobnoustrojów poprzez wytwarzanie specjalnych toksyn.
Jak działają probiotyki? Badania wskazują, że prawidłowy skład mikrobiomu przyczynia się do zachowania dobrego zdrowia i samopoczucia. W licznych opracowaniach udowodniono, że zaburzenia mikrobioty mogą przyczyniać się do rozwoju niektórych chorób, tj. choroby układu sercowo-naczyniowego, nowotworów (np. jelita grubego), czy astmy.
Wśród najbogatszych naturalnych źródeł korzystnych bakterii wymienia się produkty mleczne tj. kefiry, jogurty. Jak zrobić domowy probiotyk? Korzystnie działające bakterie są obecne także w produktach fermentowanych, np. kiszonej kapuście, czy zsiadłym mleku. W diecie zdrowych osób sięgających regularnie po wymienione produkty spożywcze nie powinno brakować dobrych bakterii. Wyzwaniem mogą okazać się niektóre sytuacje, kiedy dochodzi do ograniczenia populacji korzystnych bakterii lub rozrostu złych drobnoustrojów. Co warto zrobić w takiej sytuacji? Kiedy brać probiotyk w formie suplementu? Można rozważyć wzbogacenie diety o bakterie probiotyczne w szczególności, jeżeli mamy do czynienia z wymienionymi niżej dolegliwościami:
Warto mieć świadomość, aby nie tylko stosować probiotyki, ale także wzbogacić dietę o prebiotyki. Są to składniki, które stanowią pożywkę dla korzystnych bakterii. Do ich najcenniejszych źródeł zalicza się: brokuły, czosnek, cykorię, banany, cebulę, czy szparagi. Warto pamiętać, że populacja dobrych bakterii rośnie także dzięki odpowiedniej podaży błonnika.
Wiele osób zastanawia się, kiedy brać probiotyk – rano czy wieczorem? To pytanie okazuje się zasadne, ponieważ od tego w dużej mierze zależy efektywność jego działania. Według ogólnych zaleceń probiotyk należy przyjmować wraz z posiłkiem lub maksymalnie do 30 minut po jego spożyciu. Ma to znaczenie dla zwiększenia przeżywalności bakterii. Kwaśne środowisko wnętrza żołądka niszczy osłonę kapsułki i może wywierać taki sam wpływ na jej zawartość, dlatego istotne jest, aby stosować się do tych zaleceń. A jak zażywać probiotyk podczas antybiotykoterapii? Należy zachować przerwę około 1-2 godzin pomiędzy przyjmowaniem tych dwóch preparatów. Jeżeli stosujemy preparat w formie proszku, trzeba rozpuścić go w chłodnej wodzie.
Jeśli już mamy świadomość, jak brać probiotyk i kiedy go zażywać, warto mieć świadomość, który preparat wybrać! Różnią się one rodzajem szczepów bakterii, a także ich zawartością. Ogólnie przyjęta ilość wynosi 108 w 1 g preparatu i możemy wybierać m.in. spośród bakterii Lactobacillus i Bifidobacterium. Chcąc wybrać odpowiedni produkt, który okaże się wsparciem w określonej sytuacji, warto zasięgnąć porady specjalisty – podpowie, jaki szczep w konkretnym przypadku pozwoli uzyskać pożądane efekty. Szczególną ostrożność powinny zachować osoby zmagające się z różnymi schorzeniami i przyjmujące na stałe pewne grupy leków i przed rozpoczęciem stosowania produktu, dowiedzieć się, jak stosować probiotyk, aby mieć pewność jego bezpieczeństwa.